معرفی و بررسی تخصصی سیستم ارزیابی LEED

آشنایی با سیستم گواهینامه سبز جهانی LEED

سیستم‌های ارزیابی سبز در واقع استانداردهای بین المللی هستند که در فرآیند طراحی و ساخت ساختمان‌های پایدار و هماهنگ با محیط زیست نقش چشمگیری را ایفا می‌کنند. یکی از برجسته‌ترین این سیستم‌ها، سیستم ارزیابی LEED است که در ادامه به معرفی و بررسی آن خواهیم پرداخت. اصطلاح “LEED” مخفف عبارت “Leadership in Energy and Environmental Design” است. لید یک چارچوب داوطلبانه، مبتنی بر اجماع متخصصان و بازار محور برای ارزیابی ساختمان ها و خانه های سبز، محله ها، شهرک ها و شهرها در فازهای طراحی، ساخت، نگهداری و بهره برداری می باشد. ساختمان‌های مطابق با استاندارد LEED با ویژگی هایی طراحی و ساخته می‌شوند که به صرفه‌جویی در مصرف انرژی، آب و منابع، کاهش زباله‌ها و فراهم آوردن محیطی سالم برای ساکنان کمک می‌کند. استاندارد LEED، استاندارد مورد استفاده در زمینه تهویه مطبوع و مرجع استاندارد ساختمان‌های سبز در آمریکا و اروپا می‌باشد.
در سال ۱۹۹۸، اولین نسخه گواهینامه LEED (رهبری در طراحی انرژی و محیطی) برای ارزیابی ساختمان‌های سبز معرفی شد. این گواهینامه که به عنوان استاندارد ملی ایالات متحده برای ارزیابی ساختمان‌های سبز شناخته می‌شود، با گذشت سال‌ها چندین بار به‌روزرسانی شده و امروز نسخه ۴.۱ آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، این گواهینامه در سطح جهانی به عنوان معیاری برای طراحی، ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌هایی با عملکرد محیط زیستی پذیرفته شده است. آخرین نسخه در دست ویرایش (۵.۰) این استاندارد با توجه به نیازهای بازار برای مسئولیت‌پذیری بیشتر سازندگان، راه‌حل‌هایی ارائه می کند که محیط ساخته‌شده را با اهداف حیاتی مانند کاهش کربن، حفاظت و بازسازی اکوسیستم‌ها همسو می‌کند. این نسخه تأثیرات واقعی و تغییرات مثبت در سراسر جهان را هدایت خواهد کرد.این گواهینامه که در سال ۲۰۰۰ توسط انجمن ساختمان‌های سبز آمریکا توسعه یافت، برای هر نوع ساختمانی با هر ابعادی قابل صدور است.

ساختمان های ورژن جدید (V4.1):

LEED BD+C: هسته و پوسته (موثر در زمینه طراحی و ساخت ساختمان)
LEED ID+C: فضای داخلی تجاری (موثر در زمینه طراحی داخلی و ساخت ساختمان های تجاری، مغازه ها و سوپر مارکت ها، هتل ها)
LEED O+M: ساختمان‌های موجود (موثر در زمینه بهره‌برداری و نگهداری ساختمان ها)

یک قابلیت جذاب استاندارد LEED ID+C این است که با استفاده از آن به صورت جداگانه و مستقل یک محدوده از فضای داخلی ساختمان را مورد ارزیابی قرار داد و الزاما کل ساختمان در حیطه ارزیابی قرار نمی گیرد.

مهمترین تغییرات نسخه V4.1 استاندارد LEED نسبت به نسخه V4:

برای اولین بار تعیین شاخص کاهش مصرف انرژی علاوه بر هزینه و بر اساس گازهای گلخانه ای
تغییرات در معیار انرژی های تجدیدپذیر تولیدی
ارتقا استاندارد ASHRAE 90.1 به نسخه سال ۲۰۱۶
تاکید بر انتشار کربن در دسته بندی انرژی و اتمسفر

برخی از معیارهای سیستم ارزیابی LEED به صورت کلی در نسخه های مختلف:

۱.کارآیی انرژی

عملکرد انرژی: این معیار، مصرف انرژی ساختمان را اندازه‌گیری کرده و آن را با استانداردهای مرجع مقایسه می‌کند. افزایش کارآیی انرژی از طریق استفاده از سیستم‌های HVAC با راندمان بالا، کنترل‌های نورپردازی هوشمند، و عابق کاری مناسب بهبود پیدا خواهد کرد.
انرژی تجدیدپذیر: نصب پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی در محل ساختمان می‌تواند وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کم کند.
گواهی انرژی استار: ساختمان‌ها می‌توانند با کسب امتیازهای لازم، گواهی انرژی استار را دریافت کنند که نشان‌دهنده مطابقت آن‌ها با استانداردهای سخت‌گیرانه انرژی تعیین‌شده توسط آژانس حفاظت محیط‌زیست (EPA) است. از جمله نمونه‌ها برای کسب ای گواهینامه می‌توان به استفاده از وسایل نورپردازی با کارایی بالا و نصب کنترل‌های هوشمند برای کاهش مصرف برق اشاره کرد.

۲.حفظ آب

کاهش مصرف آب: این معیار، مصرف آب ساختمان را اندازه‌گیری کرده و استفاده از تجهیزات با مصرف آب کم، سیستم‌های آبیاری با راندمان بالا، و سیستم‌های جمع‌آوری آب باران را برای کاهش مصرف آب تشویق می‌کند.
بازیافت آب: اجرای سیستم‌هایی که آب باران یا فاضلاب را برای مصارف غیرشرب مجدداً استفاده می‌کنند، مانند سیستم‌های بازیافت آب خاکستری و استفاده از گیاهان مقاوم به خشکی برای کاهش مصرف آب می‌تواند به حفظ منابع آب کمک کند.
شمارش آب: نصب شمارش‌گرهای آب می‌تواند به ردیابی و مانیتور کردن مصرف آب ساختمان کمک کند، مناطق نیازمند بهبود را شناسایی کرده و روش‌های حفظ آب را ترویج کند.

۳.انتخاب مواد

مصالح پایدار: انتخاب مواد ساختمانی با توجه به رویکردهای پایدار و استانداردهای زیست‌محیطی، مانند چوب با گواهی FSC یا محصولات با محتوای بازیافتی، می‌تواند به کاهش تأثیرات زیست‌محیطی ساخت و ساز کمک کند.
کیفیت هوای داخلی: استفاده از مواد و پوشش‌هایی با انتشار کم ترکیبات آلی فرار (VOCs) می‌تواند کیفیت هوای داخلی را بهبود داده و سلامت ساکنان را ارتقا دهد.
مدیریت پسماند ساخت و ساز: اجرای برنامه‌های مدیریت پسماند برای کاهش و مدیریت پسماندهای ساختمانی از طریق بازیافت، استفاده مجدد، و واگذاری مواد می‌تواند به حفظ محیط زیست کمک کند.

با تمرکز بر معیارهای LEED، ساختمان‌ها می‌توانند اثرات زیست‌محیطی خود را کاهش داده و محیطی سالم‌تر و پایدارتر برای ساکنان فراهم کنند. اجرای اقدامات کارآیی انرژی، حفظ منابع آبی، و استفاده از مصالح پایدار، می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهبود کیفیت هوای داخلی، و کاهش اثرات زیست‌محیطی شود.
معیارهای LEED (رهبری در طراحی انرژی و محیط‌زیست) مجموعه‌ای از استانداردها برای طراحی، ساخت، بهره‌برداری، و نگهداری ساختمان‌های سبز هستند. LEED شامل چندین دسته‌بندی است که هر کدام معیارهای خاص خود را دارند.

امتیازبندی سیستم ارزیابی LEED:

۱. پایداری سایت (۲۶ امتیاز)

کلیدی بودن انتخاب سایت: تاثیرگذار بر ساخت‌وساز پایدار.

ویژگی مطلوب سایت: توسعه‌یافته، با حداقل ۲۵٪ فضای باز و پوشش گیاهی.

تاثیر بر امتیاز LEED: ارتقاء مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی و کسب امتیاز بالاتر.

محدودیت‌ها: معماران ممکن است همیشه در انتخاب سایت دخالت نداشته باشند، اما مشارکت در این انتخاب می‌تواند بهبود پایداری و کاهش تأثیرات محیطی را به دنبال داشته باشد.

۲. کارایی آب (۱۰ امتیاز)

مفهوم:

بنیاد طراحی پایدار و استفاده بهینه از منابع آب.

فضای داخلی:
کاهش مصرف آب با استفاده از تجهیزات لوله‌کشی کم‌مصرف.
پیاده‌سازی سیستم‌های بازیافت آب خاکستری.

فضای بیرونی:
انتخاب استراتژیک در محوطه‌سازی برای کاهش مصرف آب.
انتخاب گیاهان مناسب و استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در اقلیم‌های گرم و خشک.
طراحی مناظری بدون نیاز به آبیاری مداوم و استفاده از گیاهان بومی برای کاهش مصرف آب.
نقش آموزشی در پروژه‌های مدرسه یا جامعه.

۳. انرژی و جو (۳۵ امتیاز)

برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان، چهار روش اصلی وجود دارد:

کاهش مصرف انرژی داخلی (EUI): با بهبود پوسته ساختمان برای کاهش نوسانات دما و مصرف انرژی.

انتخاب مناسب سیستم HVAC: طراحی سیستمی متناسب با نیازهای ساختمان برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و جلوگیری از هدررفت.

استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر: شامل پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و سیستم‌های زمین‌گرمایی.

ذخیره‌سازی انرژی: استفاده از باتری‌ها برای ذخیره انرژی تولید شده توسط منابع تجدیدپذیر و بهره‌برداری از آن‌.

۴. مواد و منابع (۱۴ امتیاز)

اهمیت:
منابع مورداستفاده در پروژه‌های LEED حیاتی هستند.

ویژگی‌های مطلوب مواد:
محتوای بازیافتی بالا.
موجود در منطقه پروژه.
استخراج زیست‌محیطی.

الزامات LEED:
ارائه اعلامیه‌های محصول زیست‌محیطی (EPD) توسط تولیدکنندگان.
تأیید تأثیر زیست‌محیطی محصولات.

هدف: انتخاب محصولاتی که با اهداف پایداری پروژه هماهنگ باشند.

۵. کیفیت محیط داخل (۱۵ امتیاز)

عوامل کلیدی:
کیفیت هوا
کیفیت نور
طراحی آکوستیک
کنترل کاربر

تأثیرات:
بر یادگیری، کار و زندگی افراد.
فراهم‌کردن نور طبیعی و فضاهای حرارتی دلپذیر برای افزایش راحتی و آسایش ساکنین.

انتخاب مواد: استفاده از محصولات با ترکیبات آلی فرار کم برای حفظ سلامت ساکنان.

۶. خلاقیت در طراحی (۶ امتیاز)

چالش:
ترغیب به تفکر خلاقانه در طراحی.
روش‌ها برای کسب امتیاز:
استفاده از بازسازی ساختمان دانشگاه به‌عنوان آزمایشگاه زنده برای آموزش طراحی پایدار.
اجرای روش‌های ساخت‌وساز نوآورانه، مانند استفاده از بیودیزل برای وسایل نقلیه ساختمانی.
طراحی ساختمان با انرژی صفر خالص برای کسب امتیاز اضافی در دسته نوآوری.

۷. اولویت منطقه‌ای (۴ امتیاز)

معیارها:
موقعیت پروژه و دسترسی به حمل‌ونقل عمومی.
انتخاب سایت با دسترسی به حمل‌ونقل عابر پیاده، دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی.
نزدیکی به مکان‌های خدماتی مانند کتابخانه‌ها، رستوران‌ها و امکانات رفاهی.

هدف: کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق دسترسی بهتر به امکانات و حمل‌ونقل پایدار.

رتبه‌بندی سیستم ارزیابی LEED:

گواهینامه‌های معمولی یا گواهی شده: ۴۰ تا ۴۹ امتیاز
گواهینامه نقره‌ای: ۵۰ تا ۵۹ امتیاز
گواهینامه طلائی: ۶۰ تا ۷۹ امتیاز
گواهینامه‌های پلاتینی: ۸۰ امتیاز به بالا

دو نمونه از بناهای مجهز به سیستم ارزیابی LEED:

۱. ساختمان Casa Anahuac در کشور مکزیک

دارای گواهینامه لید پلاتینیوم و لید صفر انرژی
وجود عایق حرارتی پیوسته در پوسته ساختمان
صرفه جویی ۵۰ درصدی در آب
مجهز به سیستم جمع‌ آوری آب باران و تصفیه آب خاکستری

۲. ساختمان Myers Heckman در شهر سینسیناتی ایالت اوهایو

دارای گواهینامه لید پلاتینیوم
بازسازی شده خانه ای که در سال ۱۸۷۰ ساخته شده است
کاهش ۶۸ درصدی مصرف انرژی با استفاده از عایق پیوسته دیوارها، وجود پنجره های مناسب و درزبندی بدون نقص
کاهش کربن پنهان با استفاده از استراکچر قبلی بنا

مقاله‌ای با موضوع ارزیابی خیرگی در ساختمان‌های دارای گواهینامه LEED وجود دارد که در ادامه قرار گرفته است. این مقاله به بررسی وضعیت خیرگی در کلاس‌های درس دانشگاه دولتی مونتانا در ایالات متحده، که دارای گواهینامه LEED هستند، می‌پردازد. در این پژوهش، دو پارامتر استاندارد LEED (sDA و ASE) که به نور روز و خیرگی مربوط می‌شوند، با استفاده از نرم‌افزار DIVA مدل‌سازی و محاسبه شده‌اند. سپس، شاخص احتمال خیرگی نور روز (DGP) محاسبه شده و نتایج با ارزیابی رضایت ساکنان (POE) از طریق پرسشنامه مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد که علی‌رغم کنترل پارامترهای مذکور در استاندارد LEED، مشکل خیرگی همچنان از نظر کاربران به‌طور کامل برطرف نشده است. این مقاله پیشنهاد می‌کند که در استاندارد LEED، ضوابط دقیق‌تری برای سایه‌اندازی و استفاده از سنسورهای تصویری با دینامیک بالا برای کنترل سایه‌اندازها افزوده شود.